Sjálfbærniskýrsla
Ávarp framkvæmdastjóra
Ágæti lesandi.
Sjálfbærni er orðið leiðarstef í stefnumótun fjölmargra ríkja, sveitarfélaga og fyrirtækja. Hún skiptir máli til að ná samkeppnishæfni og tryggja að við göngum ekki á auðlindir og skerðum tækifæri komandi kynslóða. VSÓ Ráðgjöf vill stuðla að sjálfbærri þróun og miðlar í þessari sjálfbærniskýrslu upplýsingum úr starfseminni, um stefnumótun, markmið og árangur í þáttum sem snúa að sjálfbærni. Einnig er greint frá verkefnum og þjónustu sem stuðla að sjálfbærni.
Hlutverk okkar hjá VSÓ Ráðgjöf er að styðja viðskiptavini á vegferð þeirra að sjálfbæru samfélagi með ráðgjöf og hönnun á sviði umhverfismála, skipulags og mannvirkjagerðar. Áhersla er á lausnir sem stuðla að framförum og bættum árangri á sviði sjálfbærrar þróunar. Undir merkjum Grænu leiðarinnar bjóðum við vistvænar og hagkvæmar lausnir og leggjum okkur fram um að skapa raunverulegan ávinning fyrir viðskiptavini s.s. í formi lægra kolefnisspors, hagkvæmari líftímakostnaðar og bættrar orku- og auðlindanýtingar.
Við viljum gera enn betur þegar kemur að hugmyndafræði sjálfbærrar þróunar. Sjálfbærnistefnan, sem var í mótun árið 2022 var gefin út í byrjun mars 2023. Hún verður höfð að leiðarljósi í markmiðssetningu um að ná enn betri árangri, bæði í rekstrinum og þjónustu VSÓ. Fagþekking og reynsla starfsfólks, framsækni og hugarfar um stöðugar framfarir eru lykillinn að árangri og að því að mæta væntingum viðskiptavina.
Ég vil þakka öllu starfsfólki, heima og erlendis, fyrir mikilvægt framlag, áræðni í starfi og vel unnin störf á árinu 2022. Viðskiptavinum og stjórn vil ég þakka gott samstarf.
Runólfur Þór Ástþórsson
Hér fyrir neðan er ágrip úr Sjálfbærniskýrslu VSÓ Ráðgjafar 2022 en nálgast má sjálfbærniskýrslur VSÓ í heild sinni hér til hliðar.
Umhverfisstjórnun í samræmi við kröfur ÍST EN ISO 14001 er hluti af rekstrarkerfi VSÓ Ráðgjafar og er ætlað að tryggja að fyrirtækið sýni góða frammistöðu í umhverfismálum og stýri þeim áhrifum sem starfsemin hefur á umhverfið.
Umhverfi
Stuðst er við UFS leiðbeiningar Nasdaq um framsetningu gagna þar sem horft er til losunar og losunarkræfni gróðurhúsalofttegunda (GHL), orkunotkunar, orkukræfni, samsetningar orku, vatnsnotkunar, loftslagseftirlits stjórnar og stjórnenda, ásamt mildun loftslagsáhættu. Losunarkræfni GHL er sýnd sem losun á hvert stöðugildi og orkukræfni er orkunotkun á hvert stöðugildi og á hvern m3 eða m2 húsnæðis.
Umhverfisstjórnun í samræmi við kröfur ÍST EN ISO 14001 er hluti af rekstrarkerfi VSÓ Ráðgjafar og er ætlað að tryggja að fyrirtækið sýni góða frammistöðu í umhverfismálum og stýri þeim áhrifum sem starfsemin hefur á umhverfið. Fyrirtækið setur sér markmið um stöðugar umbætur til að draga úr neikvæðum umhverfisáhrifum starfseminnar.
Mikilvægir umhverfisþættir í starfseminni hafa verið skilgreindir og eru vaktaðir; eldsneytisnotkun vegna aksturs og vinnutengdra flugferða, ferðir starfsmanna til og frá vinnu, rafmagnsnotkun í húsnæði og hleðslu rafmagnsbíla, vatnsnotkun, úrgangur og pappírsnotkun. Innkaupum er stýrt og markmiðið er að kaupa vistvæna vöru ef hún er í boði. Notuð eru umhverfisvæn ræstiefni og hreinlætispappír. Útgefið efni er ýmist á rafrænu formi eða prentað í umhverfisvottaðri prentsmiðju. Notaður er Svansvottaður prentpappír.
Losun gróðurhúsalofttegunda
Markmið VSÓ: Minnka hlutfall losunar GHL vegna ferða starfsfólks til og frá vinnu árið 2022 miðað við fyrir tíma Covid, árið 2019.
Staðan: Stuðst er við aðferðafræði Greenhouse Gas Protocol við útreikninga á kolefnisspori VSÓ á ársgrundvelli. Losun GHL miðað við CO2íg er skipt í umfang 1, 2 og 3 eftir því hvar í virðiskeðjunni losunin á sér stað. Einnig er reiknuð út heildarlosun GHL á starfsmann.
Reiknuð losun GHL (CO2íg) árið 2022 voru 56 tonn sem er aukning um 30% frá árinu 2021. Losun vegna umfangs 1 og 2 árið 2022 var 34% af heildarlosun og losun vegna umfangs 3 var 66%. Inni í losun vegna umfangs 3 er losun vegna vinnutengdra flugferða, ferða starfsfólks til og frá vinnu og förgunar úrgangs. Í umfangi 3 vega ferðir starfsfólks til og frá vinnu mest. Hlutfall losunar GHL vegna þessa þáttar dróst saman um 10% miðað við árið 2019 en jókst um 26% frá árinu 2021. Losun GHL á hvern starfsmann árið 2022 var 606 kg CO2íg en 500 kg CO2íg árið á undan.
Orkunotkun
Markmið VSÓ: Auka hlutfall endurnýjanlegrar orku og lágmarka notkun á allri orku.
Staðan: Orkunotkun hjá VSÓ samanstendur af rafmagni, heitu vatni, jarðefnaeldsneyti og metani. Hlutfall endurnýjanlegra orkugjafa er 91% sem er 1% aukning frá árinu 2021.
Rafmagnsnotkun á hvern starfsmann hefur minnkað frá árinu 2018 en jókst þó árið 2022 miðað við Covid árin, eða upp í rúmlega 2.000 kWh á starfsmann. Notkun raforku vegna hleðslustöðva fyrir rafmagnsbíla árið 2022 var 6% af heildarnotkun, sama hlutfall og árið 2021. Notkun á heitu vatni á hvern starfsmann hefur einnig minnkað frá árinu 2018 en jókst þó árin 2021 og 2022 eða upp í um 65 m3 á hvern starfsmann bæði árin.
Notkun á jarðefnaeldsneyti í vinnutengdar ferðir (ökutæki) var 26% meiri árið 2022 en árið 2021. Notkunin árið 2022 var hins vegar 54% minni en árið 2019, áður en Covid árin gengu í garð.
Samgöngur
Markmið VSÓ: Stuðla að vistvænum samgöngum starfsfólks til og frá vinnu og að hlutfallið 2022 sé hærra en árið 2021.
Staðan: VSÓ hvetur starfsfólk til að nýta sér vistvæna og heilsusamlega samgöngumáta til og frá vinnu og býður upp á samgöngusamning til þriggja, sex eða tólf mánaða. Niðurstöður ferðavenjukönnunar benda til þess að starfsfólk nýti sér vistvænan ferðamáta í auknum mæli, eða 19% fleiri starfsmenn árið 2022 en 2021. Í vistvænum samgöngum felst að ganga, ferðast á hjóli/hlaupahjóli, strætó, rafmagns-, metan eða tengiltvinnbíl.
Úrgangur og pappír
Markmið VSÓ: Stuðla almennt að minni hráefnisnotkun og minnka úrgangsmyndun. Hlutfall úrgangs sem fer í endurvinnslu árið 2022 sé 65%. Draga almennt úr pappírsnotkun og að notkun á A4 pappír sé undir 0,3 kössum á starfsmann á ári.
Staðan: Hlutfall úrgangs sem fór til endurvinnslu (plast, pappír, málmar og lífrænn úrgangur) var 64% en 54% árið 2021. Árið 2021 bættist lífrænn úrgangur úr kaffistofum við flokkunina og árið 2022 lífrænn úrgangur úr mötuneyti. Pappírsnotkun hefur minnkað stöðugt frá árinu 2010. Árið 2022 notaði starfsfólk eingöngu 0,26 kassa á starfsmann en var 0,28 kassar árið 2021.
Haustið 2022 var matarsóun í mötuneyti kortlögð og verður þessi þáttur hér eftir hluti af vöktun umhverfisþátta hjá fyrirtækinu. Tilgangurinn er að minnka matarsóun t.d. með því að fræða starfsfólk um matarsóun og hvað það getur gert til að draga úr henni.
starfsfólks til og frá vinnu
[tonn CO2íg]
- 2022 (28)
- 2021 (22)
- 2020 (24)
- 2019 (31)
- 2018 (33)
- 2017 (34)
- 2016 (29)
Unnið er að ýmsum verkefnum sem stuðla að minni losun GHL
Starfsfólk hefur aðgang að vinnubílum.
Starfsfólk hefur aðgang að rafmagnshjóli.
Starfsfólk getur ferðast frítt í strætó til og frá vinnu.
Starfsfólk hefur möguleika á að vinna heima.
Hvatt er til notkunar á vistvænum samgöngum.
Hvatt er til fjarfunda, pappírslausra viðskipta og annarra rafrænna samskipta.
Uppruni losunar GHL
[CO2íg] árið 2022
- Heitt vatn (2%)
- Rafmagn (3%)
- Vinnuferðir á einkabíl (3%)
- Úrgangur (9%)
- Flug (11%)
- Farartæki VSÓ (24%)
- Ferðir starfsfólks til og frá vinnu (47%)
VSÓ vinnur eftir jafnréttisáætlun sem kveður á um að fyllsta jafnréttis sé gætt óháð þjóðernisuppruna, trú, lífsskoðun, fötlun, aldri, kynhneigð, kynvitund, kyneinkennum eða kyntjáningu. VSÓ hefur innleitt sáttmála gegn einelti, áreitni og ofbeldi ásamt forvarnar- og viðbragðsáætlun í þessu sambandi.
Félagslegir þættir
Stuðst er við UFS leiðbeiningar Nasdaq um framsetningu gagna um laun forstjóra, launamun kynja, starfsmannaveltu, kynjafjölbreytni, hlutfall tímabundinna starfskrafta, aðgerða gegna mismunun, vinnuslysatíðni, hnattræna heilsu og öryggis, barna- og nauðungarvinnu sem og mannréttindi almennt.
Öryggistjórnun í samræmi við kröfur í ISO 45001 er hluti af rekstrarkerfi VSÓ. Innan ramma þess eru ferlar sem stýra jafnréttis-, eineltis-, öryggis- og heilsumálum. Áhættuhugsun er notuð til að forgangsraða verkefnum svo unnt sé að vinna stöðugt að umbótum. Fyrirtækið vinnur eftir jafnréttisáætlun þar sem gæta skal fyllsta jafnréttis óháð þjóðernisuppruna, trú, lífsskoðun, fötlun, aldri, kynhneigð, kynvitund, kyneinkennum eða kyntjáningu. VSÓ hefur innleitt sáttmála gegn einelti, áreitni og ofbeldi ásamt forvarnar- og viðbragðsáætlun í þessu sambandi. VSÓ hefur þannig skuldbundið sig til að vinna í samræmi við íslensk lög og alþjóðlegar skuldbindingar sem ná yfir mannréttindi. Unnið er að því að árið 2023 fáist vottun samkvæmt Jafnlaunastaðlinum ÍST 85.
Jafnrétti og launahlutfall
Markmið VSÓ: Jafna stöðu kynja í ábyrgðar- og stjórnunarstöðum og greiða jöfn laun og tryggja sömu kjör fyrir jafn verðmæt og sambærileg störf. Einnig að óútskýrður launamunur árið 2022 verði minni en 3%. Stefna VSÓ er að jafna kynjahlutfall í hinum ýmsu störfum innan fyrirtækisins.
Staðan: Hlutfall kvenna hjá VSÓ hefur aukist, var 46% árið 2022 en 40% árið 2021. Í framkvæmdastjórn var hlutfall kvenna 11% og í stjórn var hlutfallið jafnt. Hlutfall kvenna sem eru sviðstjórar var 12,5% og konur eru 27% verkefnastjóra. Óútskýrður launamunur samkvæmt jafnlaunaúttekt var 2,1% árið 2022 og hefur minnkað frá 2021 þegar hann var 3%.
Öryggi og heilsa
Markmiðin VSÓ: Starfsumhverfið sé heilsusamlegt og öruggt fyrir starfsfólk og aðila sem tengjast starfseminni. Að byggja upp góðan starfsanda þar sem allt starfsfólk er jafnt, og traust og trúnaður ríkir milli starfsfólks og stjórnenda.
Staðan: Almenn líðan, starfsánægja og vinnuálag starfsmanna er metið reglulega í könnunum og í heilsufarsskoðunum. VSÓ býður starfsfólki sínu árlega í heilsufarsviðtöl, heilsufarsmælingar og bólusetningu gegn inflúensu. Einnig hefur VSÓ hefur gert samning við utanaðkomandi aðila til að styðja við líkamlegt og andlegt heilsufar starfsfólks.
Hjá VSÓ starfar virk öryggisnefnd og í henni eru öryggistrúnaðarmenn sem eru fulltrúar starfsfólksins.
Tvisvar á ári eru gerðar öryggisúttektir á vinnusvæðum í Borgartúni 20 og á öryggisbúnaði starfsfólks sem notaður er úti á verkstað. VSÓ leggur ríka áherslu á að auka þekkingu innan fyrirtækisins með sí- og endurmenntun og fjárfestir í aðstöðu, búnaði og þjónustu sem stuðlar að vellíðan starfsfólks.
VSÓ leggur áherslu á samræmingu fjölskyldu- og atvinnulífs og er starfsfólk upplýst um möguleika sína á barneignarleyfi, sveigjanlegum vinnutíma, fjarvinnu eða einstaklingsbundnum lausnum varðandi vinnutíma.
Kynjahlutfall starfsfólks VSÓ 2022
- Konur (46%)
- Karlar (54%)
Samfélagsþátttaka
VSÓ sýnir samfélagslega ábyrgð með því að styðja ýmis mikilvæg málefni í nærsamfélaginu. Dæmi um nokkur slík málefni eru:
Vinnustofa Skúlatúns
Krabbameinsfélag Íslands – s.s. mottumars, bleika slaufan o.fl.
Á allra vörum
Slysavarnarfélagið Landsbjörg
Hjálparstarf kirkjunnar
Samhjálp
Stjórnarhættir eiga við um kynjahlutfall í stjórn, óhæði stjórnar, kaupauka, kjarasamninga, siðareglur birgja, siðferði og aðgerðir gegn spillingu, persónuvernd, sjálfbærniskýrslur, starfsvenjur við upplýsingagjöf ásamt því að gögn séu tekin út og sannreynd af ytri aðila.
Stjórnarhættir
Stuðst er við UFS leiðbeiningar Nasdaq um framsetningu gagna varðandi stjórn og stjórnarhætti, óhæði stjórnar, kaupauka, kjarasamninga, siðareglur birgja, siðferði og aðgerðir gegn spillingu, persónuvernd, sjálfbærniskýrslur og starfsvenjur við upplýsingagjöf.
Í stjórn eru sex manns, þrjár konur og þrír karlar. Áhersla er lögð á að breidd starfsfólks endurspeglist í stjórn, bæði hvað varðar kyn og aldur.
Ábyrgir stjórnarhættir
Markmið VSÓ: Tryggja ábyrga stjórnarhætti sem sýna að fyrirtækið axli ábyrgð á verkum sínum. Einnig að veita viðskiptavinum framúrskarandi þjónustu sem skilar þeim raunverulegum árangri og að 90% viðskiptavina mælist ánægður í viðhorfskönnun.
Staðan: Reglulega er ánægja viðskiptavina metin og sett markmið um að ná stöðugt betri árangri. Niðurstaða könnunar meðal viðskiptavina í nóvember 2022 bendir til þess að 87% þeirra séu ánægðir með þjónustu VSÓ.
Fyrirtækið hefur verið á lista Credit info yfir framúrskarandi fyrirtæki árlega frá árinu 2014 og fyrirmyndar fyrirtæki í rekstri árlega frá 2017.
VSÓ á fulltrúa í stjórn Félags ráðgjafaverkfræðinga og leggur þannig sitt lóð á vogarskálarnar um að stuðla að eðlilegu samkeppnisumhverfi og að verkfræðivinna styðji við jákvæðan hagvöxt og góða innviði samfélagsins. Starfsfólk VSÓ kennir ýmsar greinar í Háskóla Íslands, Háskólanum í Reykjavík og hjá Iðunni, fræðslusetri.
Persónuvernd
Markmið VSÓ: Að þeir einstaklingar, þ.e. starfsfólk, viðskiptavinir eða aðrir, sem er verið að safna upplýsingum um séu upplýstir um hvernig fyrirtækið safnar og vinnur persónuupplýsingar.
Staðan: Fyrirtækið hefur sett sér stefnu um persónuvernd sem tryggir að VSÓ vinni aðeins með persónuupplýsingar að uppfylltum skilyrðum persónuverndarlaga og að gripið sé til nauðsynlegra öryggisráðstafana þegar á við. Í stefnunni kemur fram að aðeins nauðsynlegar upplýsingar eru meðhöndlaðar til að uppfylla samnings- og kjarasamningsbundnar skuldbindingar og uppfylla skyldur t.d. samkvæmt bókhaldslögum.
Lykilatriði um stjórnarhætti
Að viðskiptavinurinn sé ánægður.
Gagnsæi.
Hugað sé að hagsmunaaðilium.
Lög og reglur uppfylltar.
Viðmið VSÓ við mat á birgjum
og þjónustuaðilum
Geta til að útvega vöru/þjónustu
á tryggan hátt.
Verð á vöru og þjónustu.
Fyrri verkefni undirverktaka og þjónustuaðila.
Reynsla VSÓ af samstarfi við undirverktaka og þjónustuaðila.
Fagmennska.
Skjalfest gæðakerfi, verklag eða ferli sem unnið er eftir.
Umhverfisstjórnun, verklag eða ferli sem unnið er eftir.
Skipulagt vinnuverndarstarf.
VSÓ Ráðgjöf býður vistvænar og hagkvæmar lausnir sem stuðla að framförum og sjálfbærri þróun. Áhersla er lögð á alla þrjá þætti sjálfbærni í verkefnum þ.e. umhverfi, samfélag og efnahag.
Græna leiðin að sjálfbærri framtíð
Kröfur um sjálfbærni og lágmörkun umhverfisáhrifa fara vaxandi og fleiri og fleiri sjá tækifæri í að vanda undirbúning og velja vistvænar lausnir þegar kemur að umhverfi, mannvirkjagerð og skipulagi byggðar.
Hugmyndafræði sjálfbærrar þróunar og hringrásarhagkerfisins er höfð að leiðarljósi í þjónustu undir merkjum Grænu leiðarinnar. Stefnan er að bjóða ráðgjöf og hönnun sem styður vegferð viðskiptavina í átt að kolefnishlutleysi og sjálfbærri þróun. Boðið er upp á greiningar, ráðgjöf og hönnun m.a. á sviði umhverfisvottana, orkunýtingar, lífsferilsgreininga, úrgangsstjórnunar, samgangna og skipulags. Lögð er áhersla á að öll verkefni skili framförum og raunverulegum árangri svo sem í:
- Lægra kolefnisspori.
- Minni úrgangi.
- Bættri auðlindanýtingu.
- Betri orkunýtingu.
- Lægri líftímakostnaði.
- Bættri aðstöðu.
- Sjálfbærri byggðaþróun.
Verkefni eru unnin þvert á fagsvið og áhersla er lögð á að koma að verkefnum á frumstigi hönnunar þar sem mestur ávinningur tengdur sjálfbærni næst á því stigi. Í teymi Grænu leiðarinnar hjá VSÓ Ráðgjöf er starfsfólk af öllum fagsviðum og vinnur teymið að innleiðingu hugmyndafræði sjálfbærni og hringrásarhagkerfis í verkefnum.
Vistvænni mannvirkjagerð: VSÓ tók virkan þátt í samstarfsverkefni stjórnvalda og hagaðila í byggingariðnaði um vistvænni mannvirkjagerð sem var unnin undir yfirskriftinni Byggjum grænni framtíð.
Hringrásarhagkerfið: VSÓ veitir fjölbreytta þjónustu sem byggir á hugmyndafræði hringrásarhagkerfisins sem er að auka líftíma auðlinda og koma í veg fyrir að efni og hlutir hverfi úr hagkerfinu sem úrgangur.
Vistvænni samgöngur: Í þjónsustu VSÓ á þessu sviði er lögð áhersla á umbætur í almenningssamgöngum, umferð hjólandi og gangandi og aðlögun gatna- og samgöngukerfa með sjálfbærni að leiðarljósi. VSÓ hefur unnið fjölmörg slík verkefni s.s. á sviði umferðarstýringar, greiningar á ferðavenjum, endurbóta á stoppistöðvum almenningsvagna og þróunar á samgöngulíkani höfuðborgarsvæðisins.
Loftslagsmál: VSÓ tekur mið af skuldbindingum Íslands og stefnu í loftslagsmálum í ráðgjöf sinni og leitast við að benda á leiðir til að ná bættum árangri, bæði varðandi mótvægisaðgerðir og aðlögun að loftslagsbreytingum. VSÓ vinnur að mörgum verkefnum þar sem unnið er eftir landsskipulagsstefnu 2015-2026 um logslagsmiðað skipulag, auk þess að veita ýmsa ráðgjöf varðandi hvernig draga megi úr losun gróðurhúsalofttegunda.